ما همیشه گفته و باز میگوییم و معتقدیم که از گذشته نمیتوانیم منفک شویم، چون لحظات زمان مانند حلقههای زنجیر به هم پیوستگی دارد و علوم و معارف بشری نیز در این کاروان علت و معلول پشت سر هم قرار گرفته و هر پدیدهای متأثر از گذشته و مؤثر در آینده است و ما نیز مانند گذشتگان به قوهٔ ثقل و سایر اصول معتقدیم، ولی در عین حال میگوییم همانطوری که در هیچیک از رشتهٔ علم و صنعت و هنر و غیره چرخ زمان به عقب برنمیگردد در زمینهٔ معماری هم ما نمیتوانیم به عقب برگردیم، مگر اینکه معتقد باشیم که ارگانیستم زندگی ما، فکر ما، علم ما، صنعت ما، هنر ما، همه و همه به عقب برگردد. همانطوری که در تمام علوم و فنون پیشرفتهای بعدی معلول تحولات و پیشرفتهای گذشته و براساس آنها قرار گرفته و به عبارت دیگر پیشرفتهای گذشته زیربنای تحولات و پیشرفتهای حال و آینده است، با در نظر گرفتن این که به هیچوجه نمیتوان گذشته را با همان خصوصیات و مختصات در حال و آینده تکرار کرد در زمینهٔ معماری هم همین عقیده را داریم. بدینجهت ما میگوییم که دیگر طرز ساختمان، شکل تقسیمبندی، اسلوب بناسازی، رعایت تناسب و اصل همآهنگی، حجم و ضخامت دیوارهای گذشته را نمیتوانیم قبول کنیم، زیرا دیگر با فکر جدید این قرن که دوران ماشین و اتم و پیشرفت صنعت و علوم است موافقت و سازگاری ندارد. (در مقالهٔ «معماری ایران در دوراههٔ سبک ملی و جدید» در مجلهٔ هنر و معماری، ش ۱، سال 1348)
دستهها
وارطان هوانسیان: همچون همهٔ رشتههای علم و صنعت و هنر، در معماری نیز نمیتوان به عقب بازگشت
همانطوری که در هیچیک از رشتهٔ علم و صنعت و هنر و غیره چرخ زمان به عقب برنمیگردد در زمینهٔ معماری هم ما نمیتوانیم به عقب برگردیم.