دسته‌ها
محمدعلی اسلامی ندوشن

محمدعلی اسلامی ندوشن: بسیار عجیب است که چند نفر به خود اجازه دهند راجع به ساختن بنائی تصمیم بگیرند که با احساسات و پول همه‌ی مردم بستگی دارد

شاید در کشور ما عجیب نباشد، ولی به طور کلی بسیار عجیب است که چند نفر به خود اجازه دهند که توی اطاق دربسته‌ای بنشینند و راجع به ساختن بنائی که با احساسات و پول همه‌ی مردم بستگی دارد، تصمیم بگیرند و نقشه‌ی اجرای آن را به هرکس دلشان خواست واگذارند و پول آن را به هر طور دلشان خواست جمع‌آورند و خلاصه هر چه عشقشان کشید همان کنند.

کاری چون بنای {آرامگاه} خیام، علاوه بر جنبه‌ی مادی همان گونه که اشاره شد، با احساسات مردم سر و کار دارد و فرق است میان آن و اموری چون ساختن پل و راه، که اگر هم درست از کار در نیامد، تنها زیان مالی داشته باشد. بنابراین حق است که برای این گونه امور همه‌ی احتیاط‌ها صورت گیرد؛ طرح بنا بین مهندسان ایرانی (و حتی خارجی) به مسابقه گذارده شود و آنهایی که مورد قبول داوران صاحب صلاحیت واقع شد انتشار یابد و در معرض قضاوت اشخاص صاحب نظر قرار گیرد، حتی ماکت طرح‌های ممتاز بنمایش نهاده شود و آنگاه نقشه‌ی نهایی با توجه به همه‌ی این مقدمات انتخاب گردد.

درباره {بنای آرامگاه} خیام دیگر کار از کار گذشته است؛ و اگر این چند نکته تذکار داده شد به قصد این استدعا بود که بعد از این متصدیان امر مسائل مربوط به روح و تمدن کشور را کمی خطیرتر از اقدامات عمرانی روزمره (بدانگونه که در این سال‌ها دیدیم) بشمارند. (در مقاله‌ی «آرامگاه خیام»، منتشر شده در نشریه‌ی یغما، ش ۱۷۷، سال ۱۳۴۲)

دسته‌ها
بهرام شیردل

بهرام شیردل: کار ما این نیست که از طرح زها حدید خوشمان بیاید و آن را تکرار کنیم. کار ما این است که با فضایی که طراحی می‌کنیم به مردم احترام بگذاریم

هنر معمار این است که فضایی بسازد که یک تأثیر فرهنگی بگذارد، شما دارید برای این مردم طراحی می‌کنید باید این مسائل را در نظر بگیرید. یکی از مسائل مهم این است که شما برای چه کسی طراحی می‌کنید. {…} معمار قرار نیست برای آسفالت خیابان طراحی کند، یعنی مخاطب شما آسفالت خیابان نیست، یا فضای سبز نیست، مخاطب شما مردم هستند. مردمی که شخصیت دارند و امروز هم در جایی هستیم که باید به این شخصیت احترام بگذاریم.

قبلاً بعضی‌ها به خاطر اخلاق یا بی‌اخلاقی می‌توانستند انتخاب کنند که احترام بگذارند یا احترام نگذارند، دو سال است که دیگر نمی‌شود این کار را کرد. چون درآمد دولت از مالیات مردم بیشتر از درآمدشان از فروش نفت شده است. یعنی مخاطب اصلی دولت مردم هستند. در انتخابات قبلی دیدیم که مردم می‌گویند چه کسی بشود و چه کسی نشود. فضا هم همینطور است. فضا را طراحی کنیم برای همین مردم و ببینیم چه کسی اینجا دارد زندگی می‌کند، چه کسی اینجا زندگی می‌کرده است، چه چیز گفته و چه اثری گذاشته و چه چیزی نگفته است و کجا می‌خواهد برود.

کار ما این است. کار ما این نیست که از طراحی‌های بسیار بااستعداد زاها حدید خوشمان بیاید و بخواهیم آنها را تکرار کنیم. این شرح خدمات ما نیست، شرح خدمات ما این است که چطور با توجه به مردم و شخصیت این مردم با فضایی که طراحی می‌کنیم به آنها احترام بگذاریم، اگر می‌خواهیم آنها هم به ما احترام بگذارند. مردم این شهر و مردم ایران با این همه دانشگاه معماری، هشتصد دانشگاه که خود یک رکورد جهانی است، احترامی برای معمارها قائل نیستند، اصلاً نیستند. اگر می‌خواهیم که حق‌الزحمه کارمان از معمارهای بنگلادش بیشتر بشود بهتر است سعی کنیم که احترام مردم را جلب کنیم با کاری که می‌کنیم. (در جلسهٔ بازدید از پروژه‌های طراحی معماری دانشجویان دانشگاه شریعتی، به گزارش مجلهٔ معماری و ساختمان، ش ۵۳، سال ۱۳۹۶)