برچسب: بلندمرتبه‌سازی

شهرهایی تازه وجود دارند؛ به‌ویژه در {کشورهای اطراف} خلیج فارس. آنها شکل تازه‌ای از سکونت شهری هستند و نویسندگان خاصی همچون جِی. جی. بالارد یا ویلیام گیبسون را مجذوب می‌کنند.

{…} من ترجیح می‌دهم به آسمان‌خراش‌ها و معماران آنها فکر نکنم. ترجیح می‌دهم به معمارانی فکر کنم که آسمان‌خراش‌های افقی طراحی می‌کنند، مثل استیون هال که ساختمانی بزرگ در شنژن، کلان‌شهر بیرون هنگ‌کنگ، با طولی به اندازهٔ ارتفاع ساختمان امپایر استیت طراحی کرده است. من «معمارستاره‌ها» را دوست ندارم، زیرا آنها به سرشت نمایشی شخصیت‌شان متکی هستند، نه به کیفیت آثارشان.

{…} مسئله‌ای که دربارهٔ بناهای بلندمرتبه وجود دارد این است که آنها فضای اطرافشان را مصرف می‌کنند و {آن را} هدر می‌دهند. بلندترین ساختمان در جهان در واقع در جدّه ساخته خواهد شد و این بنا یک کیلومتر ارتفاع دارد. اگر به چشم‌انداز اطراف آن نگاه کنید {دورتادور آن} زمین بایر است. در واقع بنایی است که نمی‌توانید با {استفاده از} پای خودتان به آن وارد شوید، شما مجبورید که با خودرو {یا آسانسور به فضاهای آن} بروید. بنایی حتی بلندتر {از برج جده} برای باکو طرح‌ریزی شده است. اینها بناهایی نیستند که هیچ‌گونه امتیاز معمارانه‌ای داشته باشند. (در گفت‌وگو با Alain Elkann، منتشر شده در وب‌گاه مصاحبه‌کننده، سال ۲۰۱۶)

امروز ساختمان‌های بلند یا مال‌های بزرگ تجاری ثروت‌های یک شهر نیستند بلکه ارزش‌های هنرمندانه و معمارانه و زیبایی‌شناسانه یک شهر است که به جاذبه‌های آن می‌افزاید و با خلاقیت آن شهر را تبدیل به مقصد می‌کند. {…} شهرهای موفق دنیا به این می‌بالند که تعداد زیادی از گالری‌های مخصوص هنرمندان خود را در خود دارند و حتی موتور محرک اقتصاد آن شهر محسوب می‌شود. {…} امیدوارم شهرمان جزو زیباترین شهرهای دنیا شود، که هست. ما کمترین شهری در دنیا داریم که زیبایی‌هایی مثل رشته کوه البرز در کنار خودش داشته باشد؛ مشکل این است که این‌ها را فراموش کرده‌ایم. هر چیزی که واجد ارزش است باید مورد حفاظت قرار بگیرد. (در گزارش خبرگزاری مهر از آیین واگذاری زمین موزه ایران درودی، سال ۱۳۹۸)

چیزی که امروزه وجود ندارد چارچوبی مفهومی است که {نشان دهد} چگونه بناهای بلندمرتبه مسکونی و اداری را چون بلوک‌هایی شهری بسازیم و قلمروهای عمومی پدید آوریم. چه ساختمان کاملاً مسکونی باشد یا چندمنظوره، چنین مشکلی وجود دارد. مثلاً روشی که در چین استفاده می‌شود این است که نیم‌دوجین برج، بعضی مسکونی، بعضی اداری، روی ساختمان شش یا هفت طبقه تجاری ساخته می‌شود. برج‌های چندمنظوره فایده‌های بسیاری دارد. بنای مسکونی نور، هوا و منظره می‌خواهد و ساختمان اداری هم البته نیازمند نور است اما به امکانات مشابه ساختمان مسکونی نیاز ندارد. وقتی این دو را با هم در یک پروژهٔ واحد ترکیب کنیم (همانطور که من در چانگ‌کینگ کردم)، می‌توانیم چیزها را به بهترین و سودمندترین حالت ممکن جاگذاری کنیم. (در گفتگو با Debika Ray منتشر شده در مجلهٔ ICON، سال 2014)

باید راه‌های غلط گذشته را شناخت و اعلام کرد. مثلاً آنکه ساختن مجموعه‌های آپارتمانی بلندمرتبه به‌جز موارد استثنایی اشتباه است. اشتباه محضی که همهٔ دنیا به آن اعتراف کرده‌اند و ما نیز راهی عبث رفته‌ایم و راه صحیح‌تر یعنی ساختن خانه در مقیاسی انسانی تک‌واحدی سه‌چهار طبقه و یا مجموعه‌های کم‌ارتفاع و در صورت لزوم با تراکم بیشتر. راه صحیح‌تر یعنی به‌کار بردن سنت‌های ایرانی از قبیل استفاده از آفتاب، استفاده از سایه و استفاده از باد و جریان هوا و آنچه که طبیعت به ما ارزانی داشته است. مثلاً ساختن بازار و بازارچه در محله‌ها به‌جای فروشگاه‌های بزرگ و سوپرمارکت‌های عظیم در یک‌قسمت شهر. مثلاً به‌کار بردن آجر و مصالح محلی به‌جای بتون و فولاد و اگر فکر کنیم که این نمونه‌ها که به نظر سنت‌گرا و ارتجاعی است با ترقی و پیشرفت و مدرن بودن مغایرت دارد بدون شک مانند سال‌های گذشته در ظلمت و اشتباه محض خواهیم بود، زیرا دنیای به‌اصطلاح مترقی پس از دست یافتن به همهٔ تکنولوژی‌های جدید امروز تازه کشف کرده است که ایجاد مجموعه‌های مسکونی مرتفع غلط است. که استفاده از آفتاب و سایه و باد از {دستگاه‌های} تهویه و کولر اولی‌تر است. که آجر و مصالح طبیعی از بتون و پلاستیک بهتر و انسانی است. (در مقالهٔ «برای مسکن باید از مردم بازو گرفت». در هنر و معماری، ش 47ـ 48، سال 1358)