دسته‌ها
بهرام کلهرنیا

بهرام کلهرنیا: آدم ایرانی در تمام طول تاریخ همیشه چیزی را گفته و چیز دیگری را زیر آن پنهان نگه داشته است

من همیشه دوست داشتم طراحی‌ها را از زاویه‌های دیگر ببینم و ببینم که آیا چیز دیگری را در آن پنهان کرده‌ام که خودم نفهمیده باشم. طراحی جهانی است بین ادراک و عدم ادراک. منتهی عدم ادراکی که خودش راز و پیچیدگی را در خود دارد و اینها بخشی از دغدغه‌های ذهنی همیشگی من بوده است. به خاطر این که آدم ایرانی هستم.

آدم ایرانی در تمام طول تاریخ همیشه چیزی را گفته و چیز دیگری را زیر آن پنهان نگه داشته و دوباره چیز دیگر زیر آن. لایه لایه تا ژرفای بسیار پنهان و عجیب آن. مثل ادبیات، مثل شعر حافظ، سعدی که لایه لایه است و هر کس بر حسب وضع خودش به یکی از این لایه‌ها می تواند وارد شود. این تودرتویی رازآمیز و نشانه‌ای بودن بیان هنری در طول تاریخ ما کیفیتی است مخصوص ما و من مدت‌ها دنبال آن بودم. این جنس انگیزه باعث شد که در طراحی‌هایم چیزهای دیگری را وارد کنم.

مثلاً در طول تاریخ هنری ایران پژوهندگان ایران‌شناس متوجه شدند که بخش مهمی از آثار هنرمندان ایرانی نیمه‌تمام است و این نیمه‌تمامی آنها را گیج کرده بود. یعنی هنرمند ایرانی وقت نداشته؟ بی‌حوصله بوده؟ و با رنج معیشت نگذاشته که کارش را تمام کند؟ و یکسری پرسش‌های این‌چنین که وقتی برایش پاسخی نمی‌یافتند گنگی بیشتری برابرشان قرار می‌گرفت. ولی این که هنرمند ایرانی مثلاً هنرمند هخامنشی وقتی تخت جمشید را می‌ساخت دویست و چهل سال زمان داشت که تخت جمشید را تمام کند، اما از اولین روز تا آخرین روز نیمه‌تمام‌ها رج‌زده باقی مانده است. تاریخ‌دانان می‌گویند که فلان نقش را می‌بینم که ساخته ولی آگاهانه آن را خراب کرده است این پرسش مبهم هم چنان باقی است. شاید این بخشی از سرشت بیانی ایرانی بوده با دلایلی که ریشه‌های آن را باید در اسطوره‌شناسی تاریخ ایرانی جستجو کرد. (در گفت‌وگوی منتشر شده در مجله‌ی تندیس، ش ۶۴، سال ۱۳۸۴)

دسته‌ها
رضا دانشمیر

رضا دانشمیر: من اعتقادی به این مسئله ندارم که معماری امروز امتداد معماری گذشته است؛ معماری امروز را باید ابداع کنیم

تعریف هویت چیست؟ منحصر به فرد بودن. هویت دقیقاً معادل منحصربه‌فرد بودن است. یعنی اگر شما منحصربه‌فرد باشید هویت دارید و شما را می‌بینند. اگر منحصربه‌فرد نباشید، شما را نمی‌بینند، بنابراین هویت ندارید. اگر این پروژه {پردیس سینمایی پارک ملت} را بررسی کنید، می‌بینید کاملاً منحصربه‌فرد است؛ دیده می‌شود و مورد قضاوت قرار می‌گیرد. طبیعی است که یک عده از آن خوش‌شان بیاید و یک عده خوش‌شان نیاید. قرار نیست همه از آن خوش‌شان بیاید.

{…} در معماری ایران فضای خالی مهم‌ترین نقش و جایگاه را دارد. از ساختمان‌هایی با حیاط مرکزی گرفته تا مساجد دارای سردرهای بزرگ، شما شاهد فضاهای خالی‌ای هستید که بیننده را به سمت خود جلب می‌کنند.

ما سعی کردیم در این پروژه فضای خالی به وجود آوریم. همهٔ اینها آگاهانه انجام شده است. بدون این که ما بخواهیم چیزی را تکرار کنیم. ما معتقدیم که هویت امروز را باید تولید و ابداع کرد. من اعتقادی به این مسئله ندارم که معماری امروز امتداد معماری گذشته است. معماری امروز را باید ابداع کنیم. (در گفت‌وگو با پرویز براتی، منتشر شده در روزنامهٔ شرق، سال ۱۳۹۰)

دسته‌ها
کاترین اسپریدونف

کاترین اسپریدونف: آنچه هویت را ایجاد می‌کند اقلیم و باور است

آنچه هویت را ایجاد می‌کند اقلیم و باور است. شما به عنوان یک ایرانی، رفتارتان ایرانی بودن‌تان را نشان می‌دهد نه لباس یا کفشی که پوشیده‌اید. اگر لباس یا کفشی ایتالیایی بپوشید، آن کفش و لباس شما را ایتالیایی نمی‌کند. رفتار، باورها و سلایق‌تان هویت شما را می‌سازد. در وضعیت جهانی که در حال بمباران اطلاعات هستیم، باید سر اینکه چه چیزی را وارد سیستم‌مان کنیم یا نه، اطلاعات را انتخاب کنیم.

اگر شما به همین پروژه سینمایی پارک ملت از زاویهٔ هویت ایرانی نگاه کنید، باغ ایرانی، نسیم، عبور باد از میان درخت‌ها، همه و همه معنا و مفهومی ایرانی دارند. شما در این فضا حرکت می‌کنید. داخل باغ قدم می زنید، اگر خواستید وارد فضاهای فرهنگی پردیس سینمایی می‌شوید، اگر نخواستید از زیر آن عبور می‌کنید. شبیه یک کوشک است، هیچ چیز را به شما تحمیل نمی‌کند. از طرف دیگر، ما از لحاظ تکنولوژیکی این روزها امکانات بسیاری داریم.

محدودیت‌های تکنولوژیک قدیم وجود ندارد، بنابراین چسبیدن به برچسب‌های ظاهری تحت عنوان هویت، کار غلطی است. مهم معنا، مفهوم و روح اثر است. سازه باید روح و زندگی داشته باشد. ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که تکنولوژی سخت، راحت‌تر شده، اما روح و مفهوم اثر همان است که بود. (در گفتگو با پرویز براتی پیرامون پردیس سینمایی پارک ملت، منتشر شده در ضمیمهٔ روزنامهٔ شرق، سال ۱۳۹۰)

دسته‌ها
مهدی حجت

مهدی حجت: هویت هر انسان زاییدهٔ سه عنصر جغرافیا، تاریخ و باورهای اوست

از نظر من هویت هر موجود زاییدهٔ سه عنصر جغرافیا، تاریخ و باورهای آن موجود است. یعنی این سه عنصر هویت هر موجود را مشخص می‌کند. بنابراین اگر بخواهیم راجع به عناصر تشکیل دهنده هویت صحبت کنیم باید بگوییم عناصر تشکیل‌دهندهٔ هویت هر موجودی یک، جغرافیا یا محیط طبیعی‌ای است که او در آن به وجود آمده؛ دو، تاریخی است که بر او گذشته است؛ سه، باورها و اعتقاداتی که دارد. هویتی که من دارم مقداری از آن مربوط به این است که در ایران متولد شده‌ام و به شدت تحت تأثیر جغرافیای اینجا هستم. بخشی دیگر مربوط است به آنچه که در طول تاریخ بر من و اجدادم گذشته است، که نسل به نسل منتقل شده و هویت امروز مرا از نقطه نظر تاریخی به وجود آورده. بخشی هم مربوط می‌شود به باورهایی که من دارم، اینکه اسلام را قبول کرده‌ام، و بر اساس این باورها رفتاری از من سر می‌زند. به همین جهت است که ما از هویت ایرانی، هویت ژاپنی، هویت فرانسوی و… صحبت می‌کنیم. (در گفتگو با مهدی کشاورز افشار، منتشر شده در آینهٔ خیال، ش ۹، سال ۱۳۸۷)