معرفی کتاب: زبان فضا یا The Language of Space نوشتهٔ برایان لاوسون
حسین رهنما
روانشناسی محیطی (Environmental Psychology) یکی از علوم بین رشتهای مرتبط با معماری است که عمدهترین مطالعات آن توسط روانشناسان محیطی و روانشناسان اجتماعی صورت میگیرد. از این رو ممکن است زبان و ادبیات به کار رفته در آنها چندان متناسب با معماران نباشد. این موضوع موجب میشود تا آنطور که شایسته است از معماران نتوانند مصداقهای معماری را در روانشناسی محیطی پیدا کنند. یکی از معمارانی که تلاش کرده تا خلأ به وجود آمده را پر کند، برایان لاوسون، محقق و استاد دانشگاه شفیلد است که پدیدآورنده کتابهای ارزشمندی چون «طراحان چگونه میاندیشند» و «آنچه طراحان میدانند» است.
لاوسون در کتاب «زبان فضا» (The Language of Space) به زبانی معمارانه مفاهیم روانشناسی محیطی را با فضای معماری پیوند میدهد و میکوشد تا معماران بتوانند وجوه مختلف فضا را از عینک روانشناسی محیطی بنگرند. وی در کتاب زبان فضا ابتدا میکوشد تا زبانی را برای فضا و ادراک آن به خواننده بشناساند و سپس در گامهای بعدی، ارتباط رفتار انسانی، مکانیزمهای ادراک فضا و زمان را با فضای معماری تبیین کند. در فصول انتهایی نیز لاوسون با مطرح کردن مفاهیمی چون مجاورت و قلمرو، تلاش میکند تا وجوه عینیتر نسبت فضا با رفتار انسانی را آشکار سازد. از ویژگیهای مثبت این کتاب میتوان به استفاده از مصداقهای معماری در تبیین مفاهیم روانشناسی محیطی اشاره کرد که تا حد زیادی به روشن شدن مفاهیم کتاب، کمک میکند. از سوی دیگر در جای جای کتاب در قالب تصاویر و دیاگرامها، میتوان راهکارها و ایدههای طراحی معماری را در ارتباط با مفاهیم روانشناسی محیطی مشاهده کرد، که این موارد همگی در کنار هم موجب میشود کتاب زبان فضا، نمونهای منحصربهفرد برای معماران باشد.
خوشبختانه کتاب زبان فضا به کوشش علیرضا عینیفر و فواد کریمیان ترجمه شده و توسط انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است. برای خرید اینترنتی کتاب فارسی و دانلود نسخه انگلیسی آن میتوان به لینکهای زیر مراجعه کنید: