راج روال | Raj Rewal

امروز فناوری با سرعت سرسام‌آوری پیش می‌رود. منظورم این است که روش‌های ساخت تغییر خواهد کرد، حتی در هند. ما از این نظر یک مقدار کند عمل می‌کنیم، اما در اروپا هر پنج سال یک جنبش به وجود می‌آید {…}. همه‌ی این جنبش‌ها به اندازه‌ی حدود پنج سال جذابیت دارند و بعد توسط چیز دیگری از رونق می‌افتد.

اما من فکر می‌کنم اگر به این وضعیت به شیوه‌ای منطقی‌تر نگاه کنید، {می‌بینید که} این فناوری است که واقعاً سریع حرکت می‌کند. من با این امر موافقم که فناوری باید با شاعرانگی ازدواج کند؛ هیچ راه دیگری نیست. پس نوعی زیبایی‌شناسی وجود دارد که برگرفته از فناوری است و بر پایه‌ی ارزش‌های ابدی معماری بنا شده است. (در گفت‌وگو با Narendra Dengle در سال ۲۰۰۲، منتشر شده در کتاب Dialogues with Indian Master Architects)

معمار مدرن خلاق است. ژاپنی‌ها اولین کسانی هستند که جوهر این خلاقیت را استنتاج کرده و به زبان آشنای خودشان برگردانده‌اند. معماران و هنرمندان هر کشور، باید مدرنیسم خاص خود را کشف کنند. آراتا ایزوزاکی و تادائو آندو گام‌های مؤثری در این راه برداشته‌اند. تادائو آندو، خلاقیت و ابداع آثار خود را از فلسفهٔ ژاپنی کسب کرده است. او بیانی کاملاً مدرن دارد و این مدرنیسم را از فرهنگ خویش الهام می گیرد. {…} باید با در نظر گرفتن واقعیت‌های دنیای امروز، مشکلات و مسائل خود را صادقانه حل کنیم. لیکن در این روند از هرگونه شکل‌گرایی باید پرهیز کرد.

حسن فتحی در عصر خویش بر پشتوانه‌های فرهنگی و سنتی کشورش به عنوان سرچشمه و منبع الهام تأکید می‌کرد. در آن زمان، یعنی حدود پنجاه سال پیش، نوع برخورد او با هجوم فرهنگی غرب، مقابله‌ای به‌حق و درست بود، لیکن امروز چنین عکس‌العملی کاربرد خود را از دست داده است. البته باید از گذشته پند گرفت و ریشه‌های کشف و شهود حرفه‌ای خود را در آنجا یافت. باید جنبه‌های روشن و مثبت گذشته را با چشم دل دید، و این کاری است که غرب به صورت موفقیت‌آمیزی انجام داده است.

مهاتما گاندی از پنجره‌ای باز به دنیا می‌نگریست، و این بینشی است که در فلسفهٔ اسلامی نیز عیناً وجود دارد. از تجربیات جهانی باید بهره گرفت، لیکن تقلید، آن هم از غرب، اصالت محیطی را به بی‌هویتی می‌کشاند. (در گفتگوی با داراب دیبا، منتشر شده در مجلهٔ آبادی، ش ۲۷ و ۲۸، سال ۱۳۷۶)