
آلوار آلتو | Alvar Aalto
آلوار آلتو، متولد سال ۱۸۹۸و درگذشتهٔ سال ۱۹۷۶، معمار شهیر فنلاندی بود.اگر قرار است معماری ارزش انسانی بیشتری بیابد گام اول سازمان دادن وجه اقتصادی آن است.
معماری پدیدهای است ترکیبی که در عمل عرصهای را دربر میگیرد که ممکن است از یک دیدگاه کارکردی و از دیدگاه دیگر غیرکارکردی باشد. در دهه گذشته، معماری مدرن عمدتاً از دیدگاه فنی کارکردی بوده و تاکید اصلی آن بر وجه اقتصادی فعالیت ساختمانی قرار داشته است. این تاکید البته دلخواه است چراکه ساخت سرپناه خوب برای مردم بسیار گرانتر از برآوردن سایر نیازهای انسان تمام میشود. اگر قرار است معماری ارزش انسانی بیشتری بیابد، گام اول سازمان دادن وجه اقتصادی آن است. اما چون معماری همه عرصههای زندگی انسان را در بر میگیرد، معماری کارکردگرای واقعی هم باید بیش از هرچیز از دیدگاه انسانی کارکردی باشد. چنانچه به فرایندهای زندگی بشر نگاهی عمیقتر بیفکنیم، در مییابیم که فن صرفاً وسیلهای است کمکی و فينفسه پدیدهای مستقل و قطعی نیست. کارکردگرایی فنی نمیتواند معماری قطعی خلق کند. (در مقالهٔ «انسانی کردن معماری» در سال ۱۹۴۹، ترجمه و منتشر شده در مجلهٔ معمار، ش ۱، تابستان ۱۳۷۷)
در دهههای اخیر تلاش شده تا معماری به علمی محض تبدیل شود، اما معماری علم نیست.
در دهههای گذشته اغلب معماری را با علوم مقایسه کردهاند و تلاشهایی هم شده تا روشهای آن را علمیتر کنند، حتی تلاش شده تا آن را به علم محض تبدیل کنند. اما معماری علم نیست. معماری همچنان همان فرایند ترکیبی عظیمی است که هزاران کارکرد معین انسانی را با هم تلفیق میکند، و همان معماری باقی میماند. نیت آن کماکان ایجاد هماهنگی میان جهان مادی و زندگی انسان است. انسانیتر کردن معماری یعنی بهتر کردن معماری و یعنی کارکردگراییای بسیار فراتر از کارکردگرایی فنی صرف. به این هدف جز با روشهای معمارانه نمیتوان دست یافت: خلق و ترکیب چیزهای فنی گوناگون به گونهای که امکان موزونترین زندگی را برای انسان فراهم آورد.
روشهای معمارانه گاه به روشهای علمی شباهت مییابند و میتوان در مورد معماری همان فرایند پژوهشی را به کار بست که در علوم به کار میرود. میتوان پژوهش معماری را هرچه بیشتر روشمند ساخت، اما خمیرمایهٔ آن هرگز نمیتواند تحلیلی صرف باشد. در پژوهش معماری همواره غریزه و هنر سهم بیشتری خواهند داشت. (در مقالهٔ «انسانی کردن معماری» در سال ۱۹۴۹، ترجمه و منتشر شده در مجلهٔ معمار، ش 1، تابستان ۱۳۷۷)
آنچه معماران میگویند به هیچ دردی نمیخورد.
یک معمار باید با فرم و ساختمایه (مصالح) دست و پنجه نرم کند و آنچه میگوید به هیچ دردی نمیخورد. آنچه به حساب میآید ساختهٔ اوست، نه حرفهایش. آنچه من در مورد معماری میاندیشم را شما در کارهایم میبیند، بنا بر این آنچه میگویم را میتوانید به کلی فراموش کنید. (در سال 1950، برگرفته از کتاب آلوار آلتو به زبان خودش)